Wat is het UEG-congres?
Elk jaar organiseert de Europese gastro-enterologie vereniging (United European Gastroenterology of UEG) een groot congres om nieuw wetenschappelijk onderzoek te delen. Dit jaar werd het congres voor de eerste keer volledig digitaal georganiseerd.
Vorige week kwam het eerste deel van deze reeks online. Deze week heeft dr. Nullens enkele hoogtepunten opgelijst van de gepresenteerde onderzoeken over het prikkelbare darmsyndroom. Belangrijk om te onthouden bij deze hoogtepunten is dat dit steeds gaat over één studie. We kunnen hier dus nog geen definitieve conclusies uit trekken.
Behandeling van bacteriële overgroei (SIBO) en verbetering van symptomen na antibiotica
Bacteriële overgroei in de dundarm (engelse term short intestinal bacterial overgrowth of kortweg SIBO) is een vaak voorkomende oorzaak van opgeblazen gevoel en diarree, klachten die we vaak herkennen bij PDS patiënten. SIBO zien we vaak bij patiënten met een veranderde anatomie van het maag-darmstelsel, na radiotherapie of als nevenwerking bij bepaalde medicatie. Het lijkt logisch om deze dysbalans in de maag-darmflora te behandelen met antibiotica, doch hier waren nog geen duidelijke richtlijnen over. In deze franse studie bekijken de auteurs het effect van verschillende types antibiotica op klachten en kwaliteit van leven.
Na één kuur antibiotica blijkt 46.6% van de behandelde patiënten goede symptoomcontrole te hebben. Wanneer we verschillende kuren antibiotica geven en roteren (steeds een ander antibioticum geven) liep dit succespercentage op tot 70.0%. Zowel de kwaliteit van leven als het opgeblazen gevoel was significant beter in deze groep.
Bron: Intestinal bacterial overgrowth remission and symptoms improvement after antibiotic treatment: a French retrospective comparative study. Richard N., Desprez C., Wuestenberghs F., Leroi A.M., Gourcerol G., Melchior C.
Cannabinoiden voor prikkelbare darmsyndroom?!
Je hoort het soms wel eens, PDS-patiënten die met cannabisolie een wondermiddel gevonden hebben. Maar hier is geen overtuigend wetenschappelijk bewijs voor. Een bepaald type cannabinoid receptor (CB2) is verhoogd aanwezig in de darm van patiënten met PDS. Olorinab, een product dat op deze receptor inwerkt, wordt heden bestudeerd in diermodellen van PDS. Wanneer proefdieren bij wie PDS werd uitgelokt behandeld worden met olorinab, zien we dat deze dieren significant minder reageren op een pijnprikkel. Het lijkt er dus op dat het activeren van deze cannabinoid receptor een rol speelt in de pijnbanen. Verdere studies zijn noodzakelijk vooraleer we conclusies kunnen trekken.
Bron: Expression and localization of cannabinoid receptors and the effect of olorinab; a peripherally acting, highly selective, full agonist of the cannabinoid receptor 2, on visceral hypersensitivity in rodent models of irritable bowel syndrome and inflammatory bowel disease. Castro J., Garcia-Caraballo S., Maddern J., Schober G., Lindstrom B., Schmiel S., Brierley S.M.A.
Het microbioom – zijn we al iets wijzer?
De afgelopen jaren wordt een verstoring van onze darmbacteriën, ook genaamd het microbioom, als mogelijke oorzaak van PDS genoemd. Farmaceutische bedrijven en de voedingsindustrie spelen hier handig op in door allerlei pré- en probiotica op de markt te brengen. Maar vaak ontbreekt het aan wetenschappelijk bewijs dat deze producten überhaupt beterschap kunnen geven.
In deze studie probeerden de onderzoekers in ongeveer 9000 Nederlandse patiënten bacteriële families te identificeren, alsook factoren die bijdragen aan virulentie en antibiotica resistentie. Het microbioom geassocieerd met ziekte bestaat vooral uit Clostridium en andere groepen, ten dele door een productie van lange-keten vetzuren en vermindering van koolhydraat-metabolisme. Er was een associatie tussen deze bacteriën en verschillende aandoeningen zoals PDS, astma, diabetes en psychiatrische aandoeningen. Het gezond microbioom bestaat uit bacteriële groepen die butyraat produceren, zoals Faecalibacterium. Erfelijke factoren spelen slechts een kleine rol. µ
Maar zijn deze bevindingen nu de oorzaak of het gevolg van de vermelde ziekte-aandoeningen? En helpt het nu om het microbioom aan te passen door probiotica of antibiotica? Dat kunnen we op dit ogenblik niet zeggen.
Bron: The Dutch microbiome project: defining the (un)healthy gut microbiome and its determining factors in 9000 metagenomes. Gacesa R., Kurilshikov A., Vich Vila A., Collij V., Hu S., Bolte L., Sinha T., Chen L., Andreu-Sánchez S., Klaassen M.A.Y., Lenters V.C., Imhann F., Jansen D., Gelderloos-Arends J., Vermeulen R.C.H., Sanna S., Hansen H., Wijmenga C., Yang-Fu J., Zhernakova A., Weersma R.K., LifeLines Cohort Study
Verwachten we binnenkort nieuwe producten voor de behandeling van PDS?
Op dit eigenste moment worden er verschillende nieuwe producten verder bestudeerd in patiënten met PDS. Prof. J. Tack gaf hier een mooi overzicht van.
Gelsectan, wat een combinatiepreparaat is van een stof die een beschermende barrière legt op de darmwand en een stof die ontstekings-werende eigenschappen heeft, blijkt in PDS patiënten met diarree een fikse verbetering van de stoelgangsconsistentie en de levenskwaliteit op te leveren.
Tenapenor daarentegen zorgt dat verschillende zouten (natrium, fosfor) niet geresorbeerd wordt in de darm en zo water wordt aangetrokken naar het darmlumen, waardoor het in PDS patiënten met constipatie leidt tot lossere stoelgangsconsistentie en minder pijn. Dit product werd reeds in de Verenigde Staten goedgekeurd.
In diarree-patiënten zien we vaak een teveel aan galzouten in de dikke darm. Door de hoeveelheid galzouten in de darm te verhogen zouden we dus patiënten met constipatie wél kunnen helpen. Elobixibat is een nieuw product dat dit in de hand werkt, en zo werden in Japan al mooie resultaten geboekt in patiënten met constipatie.
Bron: Pharmacology: what’s in the pipeline for IBS? Tack J.
