Wat is het prikkelbare darmsyndroom
Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) is een chronische darmaandoening die jaren kan aanslepen. Sommige mensen hebben hun hele leven PDS, bij anderen verdwijnen de klachten weer vanzelf na een aantal jaar.
Ongeveer 15% van de bevolking heeft PDS. Vrouwen hebben vaker PDS dan mannen en we zien dat symptomen vaak starten op jonge leeftijd, bij tieners en twintigers.
Oorzaak
We weten nog steeds niet goed hoe PDS exact veroorzaakt wordt. We weten wel dat bij sommige mensen PDS start na het doormaken van een maagdarminfectie (buikgriep). Bij deze mensen verdwijnen de symptomen vaak ook weer vanzelf na enkele jaren.
Er wordt de laatste jaren meer en meer wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd dat de oorzaak van PDS probeert te ontdekken. Over de jaren heen zijn er verschillende mechanismen naar boven gekomen die mogelijk een rol spelen. We weten dat er niet één mechanisme is dat PDS veroorzaakt, maar verschillende mechanismen bij elkaar.
Enkele van de mechanismen die symptomen kunnen veroorzaken
- Overgevoeligheid van de darmen. Hierdoor voel je alles veel sneller en zullen signalen die bij gezonde mensen niet pijnlijk zijn, bij PDS wel pijnlijk zijn.
- Veranderingen in de motiliteit van de darm. Dit is de manier waarop de darm beweegt. Dit kan te hevig zijn wat diarree in de hand werkt, of net te weinig met constipatie als gevolg.
- Activatie van het lokale immuunsysteem in de darmen.
- Veranderingen in de darmflora (bacteriën).
- Stress. Stress alleen is zelden de oorzaak, maar kan wel een sterke invloed hebben op de ontwikkeling van symptomen. Veel mensen met PDS merken ook dat symptomen toenemen in stressvolle periodes.
- Overgevoeligheid aan bepaalde voedingsmiddelen. Dit betekent niet noodzakelijk dat mensen met PDS allergisch zijn aan bepaalde voedingsmiddelen.
- Problemen in de samenwerking tussen de hersenen en de darmen.
Symptomen
Alle personen met PDS hebben last van buikpijn en problemen met de stoelgang. Deze problemen met de stoelgang kunnen bijvoorbeeld zijn een verandering in de consistentie (harder of zachter) of frequentie (vaker of net minder vaak). De stoelgang moet echter niet altijd afwijkend zijn, periodes van normale stoelgang kunnen afwisselen met afwijkende stoelgang. Vaak zien we ook dat de buikpijn samenhangt met stoelgang maken, bij sommige mensen neemt de pijn af terwijl deze bij andere net toeneemt.
Afhankelijk van de samenstelling van de stoelgang kunnen we PDS onderverdelen in vier subtypes. Dit doen we met behulp van een stoelgangskaart (Bristol stool scale).
- PDS-diarree: Wanneer merendeel van de tijd de stoelgang type 6 of 7 is.
- PDS-constipatie: Wanneer merendeel van de tijd de stoelgang type 1 of 2 is.
- PDS-gemengd: Wanneer er even vaak constipatie is als diarree.
- PDS-niet gespecifieerd: Wanneer er niet wordt voldaan aan één van de andere types.
Behalve buikpijn en problemen met de stoelgang kunnen er nog een hele hoop andere symptomen voorkomen:
- Zichtbaar opgezette buik
- Opgeblazen gevoel
- Winderigheid
- Stoelgang
- Slijmen
- Onverteerde etensresten
- Uitdrijvingsproblemen
- Gevoel dat er stoelgang achter blijft in de darm na toiletbezoek
- Hard moeten persen
- Stoelgang met de vingers uit de darm moeten halen
- Snel verzadigd bij eten
- Misselijkheid
- Boeren
- Spontaan naar boven komen van eten
- Pijn bij het vrijen
- Vermoeidheid
- Spierpijnen en stijfheid
- Stemmingsstoornissen zoals depressie
- Slaapproblemen
Bepaalde symptomen kunnen wijzen op een ernstiger onderliggend probleem en hiervoor moet altijd een arts geraadpleegd worden:
- Bloed bij de stoelgang
- Veel afvallen op een korte tijd zonder dat hier moeite voor gedaan wordt (-10% van het oorspronkelijke gewicht op enkele maanden)
- Start van symptomen na de leeftijd van 50 jaar
- Koorts
