Verschillende definities
Constipatie is een grote noemer die vele ladingen dekt. De ene patiënt zal van constipatie spreken als de consistentie van de stoelgang té hard is, de andere als de stoelgangsfrequentie té weinig is, en nog een andere als hij of zij té hard moet persen. Vaak is er een combinatie van deze problemen aanwezig. Er zijn verschillende oorzaken van constipatie die we kunnen identificeren.
Een trage werking van de darm
Wanneer de darmmotoriek onvoldoende efficiënt of te traag werkt, is er sprake van een ‘te trage transit’. Dit kan zich uiten in een verminderde stoelgangsfrequentie, waarbij patiënten slechts enkele keren per week of zelfs nog minder vaak stoelgang maken. De meest voorkomende oorzaak hiervan zijn een sedentaire levensstijl met weinig lichaamsbeweging, alsook dieetfouten. In Westerse landen bevat het dieet vaak te weinig vocht en vezels. De initiële behandeling bestaat dan ook uit levensstijl- en dieetaanpassingen. Een andere belangrijke oorzaak zijn bijwerkingen van medicatie, waaronder sommige pijnstillers, ijzerpreparaten, antidepressiva en bepaalde bloeddrukverlagende medicatie. Patiënten met neurologische aandoeningen presenteren zich ook vaak met transitproblemen. Tenslotte zijn er nog de meer zeldzame aandoeningen waarbij de bezenuwing van de darm tijdens de embryonale ontwikkeling in de baarmoeder onvolledig verloopt – de symptomen manifesteren zich dan reeds op jonge leeftijd.
De behandeling bestaat in eerste lijn uit het innemen van vezels en stoelgangsverzachters. Bij bepaalde patiënten wordt er gestart met medicatie die de darmmotoriek en de secretie van water in de darm stimuleert.
Een dysfunctionele bekkenbodem
De bekkenbodem is een ingewikkeld spiercomplex onderaan het kleine bekken, waar de urineleider, het darmkanaal, en bij de vrouw ook de vagina doorheen lopen. Twee belangrijke spieren, en een correcte coördinatie tussen beide, zorgen voor het functioneren van onze darm. Om vlot stoelgang te maken moeten deze bekkenbodemspieren ontspannen (‘open gaan’), en dienen de buikspieren samen te trekken (‘opspannen’ of ‘persen’). Bij een groot deel van de geconstipeerde patiënten zullen de bekkenbodemspieren echter niet ontspannen, maar gaan deze juist extra hard samentrekken, waardoor de passage van stoelgang hier doorheen belemmerd wordt. Vergelijk het met een tube tandpasta: je kan nog zo hard op de tube duwen als je wilt, als je het dopje er niet afdraait zal er geen tandpasta uitkomen! De behandeling bestaat uit het volgen van kinésitherapie bij een kinesist die vertrouwd is met deze problematiek.
En soms…
Soms is er een combinatie van bovenstaande aanwezig. De behandeling bestaat dan ook uit het aanpakken van de beide problemen.
Soms ervaart de patiënt constipatie, maar kan dit door middel van onze onderzoeken niet goed bevestigd worden. Dan spreken we van functionele constipatie. Er wordt dan vooral ingezet op symptoomcontrole.
