Achtergrond
Prikkelbare darmen (PDS) is een verzamelterm voor een groep ziektebeelden waarbij je klachten hebt van de darmen. De belangrijkste klacht bij PDS is buikpijn die gerelateerd is met een verandering in het stoelgangspatroon. Hierbij kan zowel de frequentie (hoeveel keer per dag) van de stoelgang als de consistentie (hard of zacht) van de stoelgang veranderen.
Mensen met PDS hebben vaak wisselende klachten met momenten waarop ze geen pijnklachten hebben afgewisseld met momenten waarop ze wel pijnklachten hebben, deze momenten gaan dan gepaard met verandering van het stoelgangspatroon.
Om van PSD te spreken moeten de klachten minimaal 1x per week aanwezig zijn en aanwezig zijn gedurende minimaal 3 maanden.
PDS komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen en komt het meeste voor bij mensen tussen 18 en 39 jaar oud. In België had in 2021 3,3% van de mensen last van PDS.
Om na te gaan wanneer de stoelgang te hard of te zacht is kan je gebruik maken van een internationaal hulpmiddel genaamd “Bristol stool scale”. Op deze schaal staan 7 types stoelgang beschreven gaande van obstipatie (type 1) naar waterige stoelgang of diarree (type 7).
Afhankelijk van de verandering van je stoelgang kunnen we het PDS opdelen in 4 types.
Uiteraard kan je naast abdominale pijnklachten en verandering van stoelgang nog een heleboel anderen klachten ervaren die passen binnen PDS. Enkele hiervan zijn: opgezette buik, winderigheid, misselijkheid, boeren, vermoeidheid, moeilijk uitdrijven van de stoelgang etc …
Type 1 PDS-constipatie of PDS-C
Hierbij heb je vooral buikpijnklachten die gepaard gaan met vaste stoelgang (Bristol type 1 of 2). Ongeveer 1/3 van de mensen met PDS hebben dit type. Als mogelijk onderdeel van de behandeling bij dit type kan je dokter starten met matregelen/medicatie die de stoelgang lopender maakt.
Type 2 PDS-diarree of PDS-D
Bij dit type heb je vooral buikpijnklachten die gepaard gaan met te lopende stoelgang (Bristol type 6 en 7). Ongeveer 1/3 van de mensen met PDS hebben dit type.
Als mogelijk onderdeel van de behandeling van dit type kan je dokter starten met maatregelen/medicatie om de stoelgang vaster te maken.
Type 3 PDS-gemengd type of PDS-M
Als je zowel periodes hebt van buikpijnklachten die gepaard gaan met te vaste stoelgang (Bristol type 1 of 2) als periodes van buikpijnklachten die gepaard gaan met te losse stoelgang (Bristol type 6 en 7) of de stoelgang tijdens de periode van buikpijn is erg wisselend (Bristol type 1,2 en Bristol type 6,7), dan spreken we van PDS-gemengd. Dit type komt voor bij ongeveer 1/3 van de mensen.
Als mogelijk onderdeel van de behandeling zal je dokter proberen de stoelgang te reguleren.
Type 4 PDS niet-geclassificeerd of PDS-U
Dit is het laatste en meest zeldzame type van PDS dat slecht bij 0,3 % van de patiënten voorkomt. Bij dit type zijn er klachten van abdominale pijn die gelinkt zijn aan het maken van stoelgang. Het patroon van verandering van stoelgang past echter niet binnen de andere 3 types.
Gastauteur
Dit artikel werd geschreven door gastauteur Charlotte Steger, gastro-enteroloog.
Bron
Sperber, Ami D. et al. Worldwide Prevalence and Burden of Functional Gastrointestinal Disorders, Results of Rome Foundation Global Study
Gastroenterology
Saha L. Irritable bowel syndrome: pathogenesis, diagnosis, treatment, and evidence-based medicine. World J Gastroenterol. (2014)
Drossman, Douglas A. et al. Rome IV—Functional GI Disorders: Disorders of Gut-Brain Interaction. Gastroenterology
